Falend tekstbegrip?

Het derde kabinet Balkenende heeft geen meerderheid in de Tweede Kamer. In NRC Handelsblad van gisteren (6 juli 2006) lees ik op p. 2 in het artikel van Egbert Kalse met de titel Ruud Lubbers laat goed naar zich luisteren de volgende passage:
"De oude meester had een helder advies voor zijn leerling: 'Doe niet te daadkrachtig.'" En even verderop: 'Het gaat om zelfbeperking, maar het is niet aan mij om die op te leggen.'

Het advies van Lubbers aan Balkenende lijkt me logisch en voor de hand liggend. Nu het kabinet niet meer automatisch een meerderheid heeft in de Kamer dient het voorzichtig te opereren om tot de verkiezingen op 22 november de boel bij elkaar te houden en in het zadel te blijven. Dat Lubbers dit advies nadrukkelijk en publiekelijk geeft, heeft ook zijn betekenis. Balkenende en consorten houden van stoere mannentaal. Zij gaan de klus klaren. Ze gaan moeilijke beslissingen niet uit de weg. Ze zijn niet bang voor impopulaire maatregelen. Er moet geregeerd worden.

Op de voorpagina van dezelfde NRC Handelsblad zie ik een artikel CDA, VVD negeren oproep Lubbers tot zelfbeperking. Het artikel begint aldus:
"De fractievoorzitters van CDA en VVD willen dat het nieuwe kabinet-Balkenende 'zo veel mogelijk onderwerpen afhandelt'. CDA-fractievoorzitter Verhagen: 'Geen enkel onderwerp is taboe.' VVD-fractievoorzitter Rutte: 'We hebben niet veel tijd, maar we moeten onszelf niet te veel beperkingen opleggen.'"

Nu kun je van Lubbers vinden wat je wilt, maar op politiek gebied is het een oude vos. Als hij dus publiekelijk zegt dat je het kalm aan moet doen, ben je nogal eigenwijs bezig als je onmiddellijk begint te praten zoals beide fractievoorzitters doen. Ze reageren wel op Lubbers opmerking, maar ze interpreteren hem niet. Wat zegt Lubbers en waarom zegt hij het? Simpele vragen waar de fractievoorzitters geen zin in hebben. Zij weten al wat er moet gebeuren. Daar hebben ze Lubbers niet voor nodig. Waarom eigenlijk niet?

Het antwoord op die laatste vraag weet ik niet precies. Verwachten ze op deze manier stemmen te winnen bij de aanstaande verkiezingen? Het zou goed mogelijk zijn. Of hebben ze inmiddels zo'n gewoonte opgebouwd van stoer praten dat zelfs Lubbers daar niet meer verandering in kan aanbrengen.

De therapeut doet zijn best. Hij praat -- volstrekt in tegenstelling met zijn gewoonte -- duidelijke taal. De patient heeft bijna een fataal ongeluk gehad en moet nu even kalm aan doen. Maar de patient weet het zeker. Hem mankeert niets. Wat een onzin. Er moet juist stevig aangepakt.

Wat is het verschil met het hiervoor gegeven voorbeeld? Daar hoort de 4-jarige Iris dat haar broertje Mark naar de hemel is gegaan. Het woord 'hemel' kent ze nog niet. Daarom denkt ze dat er wel 'Hema' bedoeld zal worden. Ik vind dat voor een 4-jarige niet slecht. Want ze probeert actief te begrijpen wat ze gehoord heeft.

In het geval van de fractievoorzitters ligt het heel anders. Het is alsof ze de waarschuwing van Lubbers helemaal niet gehoord hebben. Maar dat is moeilijk te geloven, want als fractievoorzitters van de regeringspartijen hebben ze natuurlijk uitgebreid met Lubbers overlegd en moeten ze ondertussen vrij goed weten op welke basis het kabinet Balkenende III moet functioneren.

Misschien zijn ze het niet eens met Lubbers, maar dan zou je op zijn minst verwachten dat ze kunnen aangeven wat er mis is met zijn voor de hand liggende standpunt. Niets van dat alles. Ze hebben mogelijk dagen met de man zitten praten, maar er is kennelijk helemaal niets overgekomen. Ze verkondigen dapper de eerder geleerde grammofoonplaat.

Het doet denken aan Bush en anderen. De omstandigheden zijn volledig veranderd, maar ze zien geen kans hun retoriek aan te passen.